Wilhelminapark 17 (Voorheen nr. 9)

Coll. W. Boomgaard

Oude huisnummers: 9 - AA 194 - A 655/2
Voorheen: "Villa Wilhelmina" en "Villa Tersana"
Bouwjaar: 1898
Architect: A. van Driesum
Status: Gemeentelijk monument
Oude foto: Coll. W. Boomgaard

Het bouwterrein op nummer 9 werd in 1897 door architect Gardenier verkocht aan de in Berlijn geboren homeopatisch geneesheer dr. Friedrich Wilhelm Oswald Kallenbach (1829-1917). Kallenbach liet hier in 1898 een huis bouwen naar ontwerp van de architect Andries van Driesum.
Friedrich was gehuwd met de in Frankfurt geboren Wilhelmina Johanna Lentzner (1840-1902) en ze hadden één inwonende dochter; de in Rotterdam geboren Emilia Alice (1869-1919). Op de oude foto zien we de arts Kallenbach met rechts zijn dochter. Wie de dienstbodes waren is  niet bekend omdat er nogal wat verloop was. In 1910 verkocht hij het huis aan zijn dochter. Op 26 februari 1917 vertrokken vader en dochter naar Hummelo/Keppel.

Volgende eigenaar was de in Utrecht geboren baron Paul Eugène Henri Victor Louis van Boecop (1857-1936), een gepensioneerd majoor der cavalerie. De baron was gehuwd met de in Schwelm (Dld) geboren Sophia Bertha Elise Stute (1860-1932). Ze kwamen hier in 1917 wonen en verhuisden in 1920 naar de Emmalaan 23.

Op 17 juli 1920 komen vanuit de Paslaan de in Franeker geboren Cornelis Pasma (1876-1958) en zijn in Arnhem geboren vrouw Bertha Christina Rouwen (1879-1974). Ze hebben één inwonende dochter; de in Cheribon geboren Everdine Anke (1913). In de periode dat de familie Pasma hier woonde heette de villa ,,Tersana’’. Op 30 augustus 1930 vertrok het gezin naar Den Haag.

Vanaf 17 september 1930 woonden hier de in Numansdorp geboren houthandelaar/fabrikant Cornelis Verboom (1883-1959) met zijn in Woerden geboren vrouw Rosalia Alida Wilhelmina Scholten (1888-1932). Ze kwamen vanuit Brinklaan 87. Zijn fabriek stond aan het Kanaal Zuid 92.  Op 25 februari 1939 meldde Verboom via de Nieuwe Apeldoornsche Courant dat de villa geveild gaat worden. De advertentie luidde als volgt: Notaris E.J. BROUWER zal op Dinsdagen 7 en 21 Maart a.s., telkens des namiddags 2 uur, in het Notarishuis, ten verzoeke van den Heer C. VERBOOM bij inzet en toeslag publiek verkoopen: De schitterend gelegen VILLA met garage, koude kas (3-7 M.), schuur en groote tuin aan het Wilhelminapark 9, groot 15 A, 44 CA. Bevatt. ben: suite, serre, voorkamer, spreekkamer, keuken, bijkeuken, kelder; boven: 5 slaapk. (2 vaste wascht.), badkamer. Zolder: 1 kamer. Voorz. V. gas, water en electr. Licht. Bez. Maand. En Donderd. Van 3-5 uur. Aanvaarding en bet, 1 Mei 1939. 

Het huis werd verkocht voor fl. 9100,- aan J.J. Teding van Berkhout. Op 4 april 1939 vertrok Cornelis Verboom naar Prinsenlaan 2.

Op 8 augustus 1939 komen vanuit Schalkhaar het gezin van de in Kampen geboren jonkheer Jacob Johan Teding van Berkhout (1886-1944) en zijn in Vlissingen geboren vrouw Jeanne Tutein Nolthenius (1890-1982). Ze hadden vijf inwonende zonen; de in Laren (NH) geboren jhr. Emile Arnold (1917), de in Zutphen geboren jhr. Ernest Carel Jacob (1918), de in Amersfoort geboren jhr. Constant (1923), de in Amersfoort geboren jhr. Jan Piet (1925) en de eveneens in Amersfoort geboren jhr. Henri (1927). De dienstbodes waren de in Bonen (Dld) geboren Elfriede Holterman (1913) en de in Voorst geboren Aaltjen Jansje Holtrichter (1915).  


Ferdinand Teding van Berkhout: Inderdaad kocht mijn grootvader J.J. Teding van Berkhout dit huis in 1939, toen hij regimentscommandant van het 1e Regiment Huzaren Motorrijder werd, gelegerd in de toen net opgeleverde Willem III kazerne te Apeldoorn. Hij was getrouwd met Jeanne Tutein Nolthenius, oudste kind van de voormalig burgemeester van Apeldoorn Henri Paul Tutein Nolthenius, die met zijn kinderen van 1898 tot 1910 hiernaast op Wilhelminapark 7 had gewoond.
In maart 1942 stortte het plafond van de voorkamer van Wilhelminapark 9 in. Het bleek ondeugdelijk te zijn aangelegd en de ijzerdraadjes, waarmee het riet bijeengebonden was, bleken doorgeroest. Alle plafonds moesten worden aangepakt, waarbij ijzerdraad werd vervangen door koperdraad. Tijdens de oorlogsjaren belden veelvuldig ondergrondse werkers aan bij mijn grootvader J.J. voor overleg. Hij was een verzetsgroep begonnen, die later opging in de OD. Uiteraard hield hij dit zoveel mogelijk geheim, ook voor zijn vrouw. Alleen Aaltje, dienstbode, was enigszins op de hoogte. (In de verzetsbuurt is een Jacob Teding van Berkhoutstraat naar hem vernoemd, hij heette eigenlijk Jacob Johan en werd veelal Jo genoemd)
In mei 1942 werd mijn grootvader gearresteerd door de SD en kwam via Kamp Amersfoort, het z.g. Oranjehotel, Kamp Vught en wederom in Kamp Amersfoort terecht. Hij werd aanvankelijk ter dood veroordeeld, hetgeen later is omgezet in Nacht und Nebel gevangenschap concentratiekamp Natzweiler. (soort uitgestelde doodstraf, waarbij de familie in het ongewisse bleef, wat er met hun echtgenoot, vader gebeurde. Na einde van de oorlog, hoorde mijn grootmoeder, dat haar man op 13 mei 1944 in Natzweiler in de Elzas was omgekomen door mishandeling, uithongering en vlektyfus.
Mijn grootmoeder moest vanaf 1942 dus in haar eentje het gezin runnen met vijf zoons, haar echtgenoot gearresteerd, haar oudste dochter geïnterneerd in Nederlands-Indië.
Tot overmaat van ramp werd de woning in 1943 gevorderd. Hoewel mijn grootmoeder zich hevig verzette en voor de duvel niet bang was, moest zij met haar gezin het huis uit. De Rijksgebouwendienst verhuisde uit Den Haag naar haar huis. Mijn grootmoeder kon gelukkig terecht in het Woldhuis, dat van haar familie Tutein Nolthenius was. Wel moest dit onbewoonde huis uitgebreid aangepast worden, sanitair e.d.
In 1947 hertrouwde mijn grootmoeder Jeantje met een verre achterneef (andere tak van de familie) Fredrik Teding van Berkhout en verhuisde aanvankelijk naar Haarlem in 1947.

De villa is vanaf 1947 onderdeel geweest van verzorgingshuis Talma Elim, zie ook het hoofdstuk 'Historie', Talma Elim.

Het ingestorte plafond in de voorkamer, maart 1942. (Foto: Ferdinand Teding van Berkhout)

Kerstviering waarschijnlijk 1939, grootmoeder links oudste zoon en twee jongste zoons. In midden haar moeder Tutein Nolthenius (weduwe van de burgemeester). (Foto: Ferdinand Teding van Berkhout)

Interieur voorkamer met mijn vader krantlezend. (Foto: Ferdinand Teding van Berkhout)

Voor de villa, mijn grootouders met hun vijf zonen. Waarschijnlijk 1939. (Foto: Ferdinand Teding van Berkhout)

Uitzicht vanaf het balkon het park in. (Foto: Ferdinand Teding van Berkhout)

Foto uit het privéalbum van architect Gardenier. Mogelijk staat hij zelf bovenop het dak. Hij was niet de architect van deze villa maar was wel de eigenaar van het perceel geweest. Op de foto is leesbaar dat de villa "Wilhelmina" heeft geheten. (Foto coll. Fam. Gardenier)

De villa op nr. 9

Oude foto: Coll. Coda